doorgroefd gezicht
waar de oorlog
uit spreekt
kijkt stil
voor zich uit
doorleefd…
totdat de zoon
de dochter
of het kleinkind
die groeven
laat spreken
en door heeft
dat heel even
over generaties heen
herinneringen blijvend
moeten
worden gedeeld
dus door geeft
hoe met
elke krans
van bloemen
telkens ook de cirkel
rond wordt gemaakt
overleeft…
Ik sta bij de Bruna en zie beide boeken in de top 10-kast staan. Hoe zou het zijn, vraag ik me af, om tegelijk met de gedachten van een vader én zijn zoon geconfronteerd te worden. Gedachten die ze nagenoeg gelijktijdig op papier hebben gezet. Want ik zie dat ‘Confettiregen’ van Splinter Chabot op 3 maart is uitgebracht terwijl het boek ‘Mijn vaders hand’ van zijn vader, Bart Chabot, in januari uitgekomen is. Scheelt bijna niks.
In ‘Confettiregen’ ben ik vanmiddag begonnen te lezen. Splinter beschrijft in het eerste deel zijn jeugd tot aan de middelbare school. In één passage is hij het kind dat zijn vader aan het werk ziet. Ik lees: ‘(…) Tikkend achter z’n laptop alsof het altijd regende. Schrijversregen.’ Mooi gevonden vind ik dat. Een stilzwijgende, creatief beschreven, ontmoeting tussen vader en zoon. Gevangen in één woord. Wat is dat toch, vraag ik me af, die speciale band tussen ouders en kinderen, die dan zo voelbaar wordt.
Toen Splinter de passage over zijn werkende vader schreef, was Bart met grote waarschijnlijkheid ook zelf aan het tikken op zijn laptop. Want dat was zijn werk. Het hoeft natuurlijk niet zo te zijn, maar je kunt je zelfs voorstellen dat toen Splinter over zijn vader schreef, Bart op dat moment over zijn eigen vader schreef. De titel ‘Mijn vaders hand’ en de korte intro op de kaft sterken mij in dat vermoeden. Zowel Bart als Splinter schrijven over hun jeugd en over hun ouders. Mooi, die vorm van synchroniciteit.
Onlangs was Splinter’s boek onderwerp van gesprek bij ‘De wereld draait door’. De rest van de familie Chabot zat in het publiek. Je zag hoe ze meeleefden met de af en toe gevoelige en confronterende antwoorden die Splinter gaf op de vragen van Matthijs van Nieuwkerk. Zijn moeder was de enige die ‘Confettiregen’ vóór de publicatie gelezen had, vertelde Splinter. Bart raakte geëmotioneerd toen zijn zoon vertelde hoe hij in zijn worsteling zelfs even had gedacht aan de ultieme oplossing: uit het leven stappen. Over die innerlijke strijd ging zijn boek, vertelde hij. Maar nog meer over het leven zelf en hoe kleurrijk dat kon zijn. Kleurrijk als confetti.
Die in alle eerlijkheid gedeelde emoties raakten mij toen. En raken me opnieuw als ik woorden lees als ‘Confettiregen’, ‘Schrijversregen’ en Mijn vaders hand’. Als je de diepere betekenis van zulke woorden kunt delen, dan spreek je volgens mij namens heel velen. Dan heb je het over innige verbondenheid. Over een besef dat generaties overstijgt. We zijn er en we zijn er voor elkaar. In voor- en tegenspoed, of we willen of niet. Met of zonder confetti, we hebben vergelijkbare ervaringen. Omdat we in essentie dezelfde dingen doen. Toen, nu en later.
Machtig interessant en boeiend vind ik dat en tegelijk ook wel confronterend. Zeker die emotie van Bart Chabot bij DWDD. Met de beste wil van de wereld je kinderen kleurrijk willen opvoeden in liefdevolle bescherming om dan te moeten beseffen dat je daar eigenlijk heel weinig aan te willen hebt. Net als je eigen leven je met ups en downs gebracht heeft tot waar je op dat moment bent, zo zal het leven van hen die je dierbaar zijn ook niet alleen over rozen gaan. Maar gelukkig… ook heel vaak wel.
Ik moet het boek van Bart Chabot nog lezen en dus is de associatie heel voorbarig, maar op dit moment zie ik mijn vaders hand terug in de ring die nu aan mijn hand zit. De liefdevolle kracht ervan vindt zijn oorsprong in wat is geweest. Het is een stille krachtbron van het heden die sterker wordt door wat er nog komen gaat. Op het snijvlak van verleden en toekomst komen we onszelf en elkaar voortdurend tegen. Als je het wil zien, regent het daar altijd confetti. En als het niet regent, dan schittert de zon in gouden ringen. Ik ga weer wat lezen…
Een peuter op het Lambertusplein heeft een gaatje gevonden, waar zij een stokje in kan steken. Vlakbij de fontein die uit staat. Haar vader kijkt er naar. Hij heeft het handvat vast van een steel die aan een plastic fietsje bevestigd is. Voor zometeen. Het stokje gaat een beetje onhandig in en uit het gaatje en elke keer als dat lukt, kijkt de peuter naar haar vader, of die ook wel getuige is van haar ontdekking en alle geslaagde pogingen.
Ik zit binnen bij Grøn, aan een tafeltje vlakbij het raam, dicht tegen de verwarming en kijk naar het aandoenlijke tafereeltje buiten. Dan stopt er een man bij de ingang van Grøn . Hij laat de riem, waaraan zijn herdershond vast zit, zonder aarzelen op de grond vallen. Een fors rubberen bot gooit hij ernaast. De man loopt naar binnen, steekt zijn hoofd door de deur en ik hoor hem een koffie verkeerd bestellen. Buiten zie ik dat de peuter een aantal wiebelige pasjes zet in de richting van de herdershond, die geduldig op zijn baasje wacht.
Ik stel me voor hoe alert haar vader op hetzelfde moment de afstand inschat tussen zijn kind en de hond. Die afstand blijft gelukkig ruim aan de veilige kant omdat het meisje de grens lijkt te hebben bereikt van de wereld die zij in haar ontdekkingsdrang aankan. Ze stopt, kijkt om naar haar vader, en ziet dat die haar nieuwe ontdekking ook heeft gespot. Zij draait zich om, loopt naar hem toe en samen verdwijnen ze uit mijn zicht.
Buiten ontdoet de man zijn hond van de riem. Met het rubberen speeltje houdt hij zichzelf en de hond bezig. Ik kijk er naar, terwijl ik op mijn thee wacht. Ik probeer me het gevoel van de vader van zojuist voor te stellen, door uit mijn herinnering te putten hoe ik er zelf liep, toen mijn dochter en zoon de leeftijd hadden van net kunnen lopen. Ik merk dat door de jaren die herinnering in beelden niet meteen paraat is. Maar wat ik voel, vertedert me. Ik neem me voor om de video-opnamen van toen weer een keer te gaan bekijken.
De jongeman van Grøn brengt me vriendelijk mijn Earl Grey-thee. Of ik er een zandloper bij wil, om de tijd van drie minuten in de gaten te houden. Prima. Terwijl de oranje zandkorreltjes langzaam van boven naar beneden vallen, denk ik aan de foute associatie die ik steeds bij Earl Grey heb, namelijk Early Gray, als in ‘vroeg grijs. Gray met een a. Ik zet het in gedachten af tegen de naam Grøn . Nog ‘groen’ zijn als vader, tegenover het ‘vroeg grijs’, waar ik mijzelf op dit moment met mijn leeftijd inschaal.
Earl Grey. De thee blijkt te zijn vernoemd naar een Brits staatsman en premier, bovendien graaf -in het engels ‘earl’- met de naam Charles Grey. Grey met een e. Hij leefde van 1764 tot 1845. Wikipedia vertelt me eveneens dat kapitein Jean-Luc Picard uit de serie ‘Startrek: The Next Generation’ er ook steeds om vroeg: ‘ Tea, Earl Grey, hot!’. Het zijn weetjes die ik opzoek, om mijn radiobijdrage voor Wört op de valreep nog wat extra inhoud te geven. ‘The next generation’. Zoals de peuter van zojuist dat is voor haar vader en zoals mijn kinderen dat zijn voor mij. Wel toevallig dat ik die subtitel ‘The Next Generation’ nú juist tegenkom. De volgende generatie…
Vóór ik bij Greun ging zitten heb ik bij Bruna twee boeken gekocht. ‘Otmars zonen’ van Peter Buwalda en ‘Alles lijkt zoals het was’ van Frits Spits. Sippend van de hete thee, constateer ik dat die boektitels mijn gedachten misschien al wat hadden ingekleurd, voordat ik besloot een kop thee te gaan drinken. Ik kijk naar buiten. Wel fijn dat er een forse overlap is tussen mijn generatie en de volgende. Een kleurrijke tijd. Van relatief groen naar vroeg grijs. Via oranje zandkorrels, die in drie minuten tijd heel veel jaren kunnen doen verstrijken…
Geert van den Munckhof 