Peter Middendorp is columnist van de Volkskrant. Zaterdag had zijn column de titel ‘Crazytown’. Hij verbaasde zich er over hoe mensen dingen kunnen zeggen die ze, met wat logisch verstand, toch ook zelf niet zouden moeten geloven. Voorbeelden die hij noemde waren onder andere schrijver Harry Mulisch en Telegraaf-journalist Wierd Duk. Via schrijver Leon de Winter en journalist Bob Woodward kwam hij uiteindelijk ook terecht bij Trump. De bronnen uit Woodward’s boek waren eensgezind in hun conclusie over de president: ‘Gek, hartstikke gek. Gestoord. Met het verstand van een 10-jarige’. John Kelly, stafchef van Trump, zou gezegd hebben: ‘We’re in crazytown now’. Maar wie bedoelde nou eigenlijk wat? Wat was ‘news’ en wat was ‘fake’.
Ik lees de columns van Peter graag. Hij schrijft vooral in de ‘ik-vorm’. Wat hij schrijft is gebaseerd op eigen observaties, waarbij hij vooral lijkt te putten uit eigen gedachten en ervaringen. Meestal stelt hij zichzelf daarbij vragen. En die leiden soms tot eigen conclusies, die je als lezer kunt overnemen. Of niet. Ook goed. Zaterdag stond bijna op het eind van zijn column een mooie volzin, die me wel aansprak: ‘Het is mijn diepste overtuiging dat ieder mens uiteindelijk op zijn eigen niveau in het duister tast.’ Hij relativeerde zijn diepste overtuiging echter meteen met de korte toevoeging daarna: ‘Maar dit is overdreven’.
Prachtig hoe hij daarmee aan het denken zet, zonder belerend te zijn of stelling te nemen. Ik hou daar wel van. Want eigenlijk doet hij daarmee hetzelfde als de mensen die hij in zijn column als voorbeelden gebruikt: Stelligheid combineren met een -al dan niet bewuste- vluchtroute. Het is ietwat overdreven. Het is uit zijn verband gehaald. Het is uitgesproken in een informele setting (Blok). Het was niet bedoeld voor publicatie (Anne Lok). En meer van dit soort escapes, waar we de laatste dagen via de media mee geconfronteerd zijn.
Peter Middendorp maakt in zijn column nog een statement dat ik wel herkende. ‘Lang heb ik gedacht dat ik alles moest lezen, ook wat de spreekwoordelijke gek ervan vond. Ik probeer ermee op te houden’. Nog afgezien van het feit dat het in de mediacratie van vandaag de dag onmogelijk is om alles tot je te nemen, snap ik zijn voorzichtige voornemen wel om te proberen daar mee op te houden. Het is niet meer te doen. En de vraag is of je wel móet kiezen of van alles iets móet vinden, als je weet dat het bijna als een oorlogsverklaring wordt opgevat door diegenen die iets anders kiezen of iets anders vinden? Nepnieuws, zegt de een. Gestoord, zegt de ander.
‘Crazytown’ zegt Peter Middendorp. Een andere columnist, Bert Wagendorp, heeft zijn column van zaterdag dezelfde titel meegegeven. Ook ‘Crazytown’. Het zou zomaar de stad kunnen zijn waar het Witte Huis staat. Maar met niet al te veel fantasie ook het dorp waar ons eigen huis staat. Of, metaforisch, onze hersenpan, als een denkbeeldig huis met vastzittende ‘crazy thoughts’. Gekke gedachten, in een imaginair huis waarvan alle deuren angstvallig gesloten blijven. Een huis waar je, veilig binnen de eigen muren, niet uit wil en waar een buitenstaander niet naar binnen kan.
Via de media roepen we vervolgens veelvuldig en hard naar elkaar dat onze sleutels de enig juiste zijn. Het is alleen zo jammer dat we die alleen maar gebruiken om af te sluiten en niet om te openen. Ik stel me voor hoe het is als we die sleutels niet voor ons zelf houden, maar laten bijmaken en aan elkaar geven? Zijn we welkom bij elkaar? Of is die gedachte ‘van de gekke’ in ‘Crazytown’? Zou het kunnen dat Peter misschien bedoelt dat we allemaal op zoek zijn naar sleutels als hij zegt ‘dat ieder mens op zijn eigen niveau in het duister tast’? Of is dat ook overdreven?
Gedicht…
Gesloten. Nietszeggend.
Open. Veelzeggend.Gesloten. Dicht.
Open. Licht!
Geert van den Munckhof 