Onlangs deelde ik een column uit Nieuwe Revu van Leon Verdonschot. Ik vond dat hij prima verwoordde hoe ik zelf dacht over de verschillende inzichten die er over de corona-aanpak bestaan. De titel van zijn column: ‘De bedreigers van onze democratie komen vermomd als de verdedigers ervan’. Het is een open brief aan Willem Engel van Viruswaarheid. Een alinea daaruit:
‘De ironie van mensen die ‘Nederland is een dictatuur’ roepen is dat het ze ontgaat dat het bewijs van het tegendeel wordt geleverd door precies de mogelijkheid van het straffeloos uitspreken van die stelling. De ironie van jouw club, Viruswaarheid, blijft daarnaast dat je al je acties voert in naam van een vrijheid die de vrijheid van anderen beperkt.’
Gisteren deelde een vriend van me een andere column. Die kwam uit het Parool en was van de hand van Raisa Blommestijn. De titel: ‘Niet iedereen die het corona-beleid bekritiseert, is een gek’. De insteek van haar verhaal staat in de lead:
Iedereen die het corona-beleid bekritiseert, framen als een complotdenker, tast de gezondheid van onze democratie aan.
Ook zij haalt Viruswaarheid aan als een van de voorbeelden. Tot zover de overeenkomst. Het verschil is echter veel opvallender. Waar Leon het gevaar voor de democratie ziet in de verkapte vrijheidsstrijder, ziet Raisa het gevaar voor de democratie in het framen van onder andere Willem Engel als complotdenker.
Twee columns, de afgelopen dagen, die representatief zijn voor twee tegenstrijdige stromingen in de discussie over hoe er gedacht wordt over de corona-aanpak. Mijn vriend die de column van Raisa deelde, doet dat omdat hij het eens is met hoe Raisa tegen de situatie aankijkt. ‘Ze legt het beter uit dan ik het gedaan zou hebben..’, schrijft hij. Uit een eerdere column die hij zelf op Facebook schreef, is me deze zin bijgebleven: ‘Bewust is er voor gekozen om tot onbepaalde tijd een samenleving te ontwrichten.’ Nu weliswaar uit de context gelicht, maar hij doelde op de overheid met hun maatregelen rondom corona. De combinatie van twee woorden -’bewust’ en ‘ontwrichten’- verminderde voor mij de waarde van de rest van zijn uitgebreide verhaal.
Nu, na de column van Raisa, die mijn vriend in volle overtuiging deelde (net zoals ik in volle overtuiging de column van Leon Verdonschot deelde), begrijp ik waarom ik zo getriggerd werd door het gebruik van die twee woorden. Raisa spreekt in haar column van ‘framen van complotdenkers’. Door woorden en omschrijvingen te gebruiken, ‘plak je een etiket en breng je iemand bij voorbaat al in diskrediet’ schrijft ze. Maar framen we dan niet allemaal, vroeg ik me vanmorgen af? Of is van de overheid zeggen dat ze ‘bewust een samenleving ontwricht’ een objectieve constatering? Daar zet ik dan weer mijn vraagtekens bij. Of ben ik dan aan het ‘framen’?
Voor- en tegenstanders van de corona-aanpak, zeker aan de extreme buitenkanten van het meningenspectrum, gaan er samen -elkaar wederzijds framend en in twijfel trekkend- niet uit komen. Het virus zelf lijkt daar het meest van te profiteren. Dat gedijt waarschijnlijk het best in de steeds groter wordende kloof tussen de twee partijen. Die grotere afstand namelijk zorgt ervoor dat er steeds meer ruimte ontstaat voor een groeiende groep mensen, ouderen en jongeren, die zich bij beide kampen vanaf het begin al niet helemaal thuis voelden. Die vooral de zich alsmaar herhalende en heviger wordende strijd gewoon moe zijn. De groep die daarin een rechtvaardiging ziet om dan maar zelf hun keuzes te maken.
Ik doe dat ook, hoewel ik me het meest een aanhanger voel van ‘kamp overheid’. Vooral omdat zij vanaf het begin hun beslissingen (beleid en keuzes) hebben moeten baseren op onzekerheden. In mijn optiek is er daarna steeds vanuit voortschrijdend inzicht gehandeld om dat beleid zo optimaal mogelijk aan te passen aan de veranderende situaties. Misschien is dat naïef van me, maar het is wel een inzicht waar ik me het best bij voel. Juist omdat ik het ook niet zeker weet, wordt ik altijd wat argwanend van mensen die heel stellig beweren dat zij, en alléén zij, de waarheid verkondigen.
Maar nu ben ik weer aan het framen, denk ik… Ik hoop eigenlijk dat ik gezond blijf. En dat wens ik een ander ook toe. En mocht ik onverhoopt toch ziek worden, dan ligt dat aan het virus en nergens anders aan.
Geert van den Munckhof 