Zondagmiddag voor het eerst in mijn leven de installatie van een pastoor-deken ‘live’ meegemaakt. Om 14.00 uur die middag begon de livestream vanuit de Lambertuskerk in Horst, vakkundig opgenomen door Delta Limburg, een videobedrijf uit Midden-Limburg. Waarschijnlijk uit Midden-Limburg omdat een groot aantal mensen uit Roermond graag mee wilde kijken hoe ‘hun’ pastoor Wilson Varela in de nieuwe gemeente ontvangen en officieel geïnstalleerd zou gaan worden. Die installatie verliep volgens een strak protocol en ging gepaard met een indrukwekkend ceremonieel dat met eerbied in beeld werd gebracht. Zo dichtbij heb ik nog nooit een dienst meegemaakt.
Dichterbij dan de dertig mensen in de kerkbanken en bijna net zoveel mensen rondom het altaar. Zij zaten dichtbij het gebeuren, maar thuis zag ik alles nog veel closer. Vicaris-generaal René Maessen vertegenwoordigde het bisdom Roermond en hij leidde de dienst, werd mij verteld door de vice-voorzitter van het kerkbestuur, de heer Joop de Hoon. Indrukwekkend, alle verschillende handelingen die elkaar vanaf dat moment opvolgden. Vooral indrukwekkend dat iedereen rond het altaar blijkbaar precies wist, wat hij of zij (er was een ‘misdienaarster’ bij) wanneer, waar moest doen. Nou verloopt zo’n ceremonie met grote waarschijnlijkheid volgens een draaiboek, dat voor de meeste betrokkenen rondom het altaar niet nieuw zal zijn. Maar toch, als ervaringsdeskundige op een podium weet ik hoe lastig het soms is om alles volgens van te voren gemaakte afspraken te laten verlopen.
Hoe dan ook. Alles was gericht op het ‘moment suprème’: de installatie zelf. Met veel symboliek werd dat moment gemarkeerd. De attributen die bij de pastorale taak van pastoor-deken hoorden werden hem één voor één overhandigd. Dat begon met een klein schaaltje, dat gebruikt wordt bij het doopsel. Vervolgens een klein olievaatje met chrisma, dat -leerde wikipedia mij- één van de drie heilige oliën is. Voor de liturgische vieringen kreeg hij het missaal, de kelk en het pateen. ‘Missaal’ en ‘pateen’ heb ik voor de zekerheid nog even opgezocht, maar mijn herinnering klopte bij de beschrijvingen.
De sleutel van het tabernakel en het evangelieboek waren de volgende attributen. Tenslotte een paarse en een witte stola. De paarse was de biechtstola en de witte had alles te maken met het voltrekken van huwelijken. Tenslotte nog de olie van de zieken, in eveneens een klein olievaatje. O ja, en dan vergeet ik bijna het herdersschopje. Vroeger gebruikt door herders om afgedwaalde schapen terug te leiden naar de veilige kudde. Het vergt niet al te veel fantasie om de symboliek die daar in schuilt te begrijpen. Veel voorwerpen, waarvan ik het bestaan niet kende, maar waarvan ik me heel goed de symbolische waarde en tegelijk ook de meerwaarde van kan voorstellen.
Wat ik zelf een verrassend moment in de dienst vond, was het optreden van de uit Spanje afkomstige kapelaan die, spelend op zijn gitaar, een lied ten gehore bracht. Ik kan me voorstellen dat de uit Colombia afkomstige pastoor-deken de warme zuidelijke klanken van gitaar en stem zeer heeft kunnen waarderen. Niets ten nadele overigens van de tenor die, tussen alle andere plechtigheden door, zichtbaar genietend zijn liederen zong. Maar méér nog, maakte de kapelaan indruk op mij. De warmte van het zuiden werd voelbaar. Ik heb zijn naam even opgezocht: Miguel Ángel Pascual Coello. Alleen die naam al. Zichtbaar, close in beeld, kon je zijn heel geconcentreerd geplaatste accoordgrepen perfect bewonderen. Er zat passie in zijn spel en zang.
Direct na de toepasselijke toespraak van burgemeester Ryan Palmen, kreeg Wilson Alberto Varela Gaviria het laatste woord in zijn installatiedienst. Een mooie, persoonlijke speech volgde. Dezelfde warmte die de kapelaan me al had laten voelen, hoorde ik in de stem van de kersverse pastoor-deken en begreep ik uit de woorden die hij sprak. Gepassioneerde woorden van dankbaarheid, maar ook woorden waarmee hij eigenlijk meteen verbondenheid creëerde. Door ook die middag tijdens de installatie te zijn zoals hij was. Te zijn zoals iedereen van ons. Met een voortdurende hoop op een mooi leven, maar met dezelfde twijfels. Ook (maar) een mens… Welkom!
NB De foto’s zijn stills uit de live-reportage. Die is terug te kijken door hier te klikken. Alleen al voor het gitaarspel (1:15:00) en de gehouden speeches op het eind de moeite van het bekijken waard.
Geert van den Munckhof 