Bedenktijd…

Het monotone tikken van onze ovenklok wordt onderbroken door het geluid van de toetsen op mijn draadloos bleutooth toetsenbordje. Elke nieuwe zin die ik opschrijf vormt zo een ritmisch samenspel met het tikken van de klok. Je zou doorlopend willen doortypen, alleen al om die reden, maar de werkelijkheid is anders. Tussen de zinnen is het langere momenten stil in mijn hoofd en overheerst de monotonie van de tikkende tijd. Tijd om te denken.

Wat wil ik aantikken in deze column, die ik straks live ga voorlezen bij Omroep Reindonk? Gevoed door de kranten van vandaag en Dieuwertje Blok op televisie, is de zwarte pieten discussie voor de hand liggend. Méér nog dan over kleur gaat dat, wat mij betreft, over verdraagzaamheid. Al dan niet bedoeld, maakte Nelleke van der Krogt er onlangs in Jeroen Pauw’s programma een aardige opmerking over. ‘Ik vind het goed dat we tegen racisme zijn’, zei ze. ‘Maar wat me ook verbaast’ vervolgde ze, ‘we zijn al even bezig over zwarte Piet, maar als diezelfde zwarte mensen in gammele, lekke bootjes over zee aan komen dobberen, dan zijn ze niet welkom’. Waar ik de kunst hoor in een dergelijke vergelijking, horen anderen de kitsch. Het zij zo. Dat mag.

Ik hou wel van Nelleke. En ook wel van Dieuwertje. In het Sinterklaasjournaal waren vrijdag de eerste witte clownspieten te zien. Vandaag zag ik ze zelfs vlakbij Sinterklaas. Ik zag de Goedheiligman ook opvallend naast de rode loper lopen, die er in Gouda voor hem was uitgerold. Wat mij betreft symbolisch voor waar het allemaal over gaat: er is niet slechts een pad naar de waarheid. Of, om toch een beetje in stijl van de discussie te blijven, die rode loper had ook zomaar geel kunnen zijn. Een beetje kaasstad had daar zó voor kunnen kiezen. En ook dan hoef je er niet overheen te lopen. Het mag, maar het moet niet.

Ik luister alweer een tijdje naar de klok van mijn oven. Het rood van zojuist kleurt nog mijn gedachten, terwijl ik lees over het vertrek van twee PvdA-kamerleden. Een andere associatie dringt zich op. Is de turkse vlag ook niet rood met geel? Even googlen leert me dat ik met dat rood wel goed zit, maar wat ik in mijn hoofd geel had gekleurd, blijkt in werkelijkheid wit. De witte sikkel van de maan en een witte ster staan broederlijk naast elkaar, omringd door alleen maar rood. Net als Kuzu en Öztürk, die in de Tweede Kamer voor zichzelf beginnen. Gaat het hier in feite ook niet over verdraagzaamheid, dit keer tussen hen en de rest van de PvdA?

Twee voorbeelden op een zaterdagmiddag uit de krant geplukt. Twee voorbeelden tussen honderd andere. Vaak confrontaties tussen contrasten. Tegenstellingen die zich niet wensen te verenigen. Kleuren, die zich niet laten mengen. Maar waarom niet? Het ligt namelijk zo voor de hand. Zwart en wit geeft grijs. Geel en rood, wordt oranje. Of, anders gezegd, oranje verdraagt zich met geel en rood. Zelfs als geel en rood dat niet willen, vormen ze samen nog oranje. Ajax en Feyenoord spelen allebei in rood-wit. Is dat de supporters nog nooit opgevallen? Heeft niemand hen dat ooit verteld? Of, om een willekeurige voetbalfilosoof maar eens te citeren, zie je het pas als je het doorhebt?

Als die filosoof gelijk heeft, dan hebben heel veel mensen het nog niet door. Ze zien het niet. Of willen het niet zien. Als er een rode loper ligt in Gouda, dan zijn er mensen die willen dat de Sint daar overheen loopt. Denk ik. Ook als de Sint daardoor de kinderen achter de dranghekken geen handje kan geven. Gelukkig doet de Sint dat wel. Loopt hij dus niet over het gebaande pad en neemt hij daarbij zijn witte clownspiet gewoon mee. De kinderen lachen blij. Even bestaan er geen problemen.

Even. De klok van de oven tikt monotoon door. Het kan zijn dat die problemen er wèl zijn, bedenk ik me, maar dat ìk ze niet zie. Dat ìk het niet door heb en alle àndere mensen die stellingen hebben betrokken wel. Dat het helemààl niet draait om verdraagzaamheid en dat iedereen gelijk heeft, om bij z’n eigen mening te blijven. Dat zwart terecht zwart blijft en wit wit. Als het moet, hard tegen hard. Onverdraagzaam. Bootvluchtelingen, voetbalrellen. Politieke onverdraagzaamheid. Misschien zie ik het allemaal verkeerd. Is een witte of gekleurde Piet naast Sinterklaas inderdaad onverenigbaar met de traditie. Wordt Sinterklaas daardoor echt bedreigd in zijn bestaan…
Onbestaanbaar!

Vanmiddag was hij er gelukkig nog gewoon. Zelf gezien. Dieuwertje zag ook dat de Sint niet over die rode loper liep. Sinterklaas deelde liever handjes uit aan lachende kinderen. Zijn witte en zwarte pieten stopten die handjes vol met pepernoten. Rijen dik keken daar witte en zwarte vaders en moeders vertederd naar. Maar voor hoe lang nog? Ik weet het niet. Ik zet vanavond snel mijn schoen, ook al ben ik dit weekend alleen thuis. Nu kan het nog. Dat heeft Sinterklaas vanmiddag zelf gezegd. En Dieuwertje. Dus…