Een trieste houten kop

Een heel triest kijkend kunstwerk, vorige week in de woonboerderij van kunstenaar Floor Hermans in Meerlo. Eigenlijk niet meer dan een grote houten kop op een sokkel. Maar wel een kop die een droevigheid uitstraalde die zijn weerga niet kende. Zo droevig dat ik er alleen al om die reden een foto van heb gemaakt. Het was een treurigheid die op het eerste oog in schril contrast stond met het andere werk van de kunstenaar. Indrukwekkende naakttekeningen van weelderige en wulpse vrouwen, die in niets aan de verbeelding overlatende poses, model hadden gestaan voor de kunstenaar. Of toch in ieder geval in de fantasie van de kunstenaar hun losbandige leven hadden geleefd. Mocht dat laatste het geval zijn geweest, en hij niet live van die schoonheid heeft genoten, dan doet dat niets af aan de zeggingskracht van de tekeningen, maar dat maakt de trieste blik van de houten kop wel weer wat begrijpelijker. Ik ken Floor Hermans verder niet, maar ik bewonder nu al de onmiskenbare veelzijdigheid van zijn emotionele vertalingen in beeld en vorm.

Een lange inleiding om toch weer terug te keren bij die trieste houten kop. Of eigenlijk bij de treurige uitstraling ervan. Want daarmee kom ik, bij waar ik het eigenlijk over wil hebben in deze column. Over het feit namelijk, dat ik die treurigheid op het moment dat ik het beeld zag, in mijn gedachten meteen koppelde aan de komende verkiezingen op 12 september.

Of eigenlijk niet de verkiezingen zelf, maar de in mijn ogen beschamende aanloop er naar toe, op onze nationale tv-stations. Commercieel of publiek, het maakt niet uit. Formats van tv-uitzendingen kunnen wat verschillend zijn maar in essentie zijn het steevast politieke kopstukken die elkaars ongelijk staan aan te tonen. Alles binnen de randvoorwaarden van het programmaformat uiteraard. Daarin hoeft een argument namelijk niet persé waar of goed onderbouwd te zijn, als de lengte ervan in seconden maar klopt.

Alleen dan kan men elkaar goed getimed van leugens betichtten om vervolgens -en dat is volgens mij redelijk nieuw- een dag later al openlijk hun ongelijk te erkennen. De uitlating, door hun politieke tegenstander een dag eerder als leugen gekwalificeerd, wordt dan als vergissing bestempeld. Kijk mij eens groothartig mijn eigen fouten toegeven. Niets menselijks is mij vreemd. Ziet u wel?
Maar een dag later als lijsttrekkers weer net zo vrolijk elkaar af staan troeven in quasi overtuigende verontwaardiging bij opnieuw een ‘meningvormend’ debat. Nou doet u het wèèr!

In de Limburger vandaag staat een politieke prent van Tom Janssen. Met het onschuldige beeld van touwtjespringen fileert hij de materie feilloos. De ene kant van het springtouw is in handen van de media terwijl het andere einde door de peilingen wordt gehanteerd. Zij laten het touw met zichtbaar plezier draaien terwijl drie politici, wat verbeten kijkend, maar netzogoed netjes springen op de maat. Want niemand wil uiteraard als eerste afgaan.

Dat stemt me dus treurig. Maar op de een of andere manier kan ik het de politici niet eens echt kwalijk nemen. Het is een oud democratisch principe dat zij geacht worden te doen wat wij willen. Zij handelen elke vier jaar op basis van de knopjes die wij vroeger in de stemhokjes op de stemkastjes indrukten.

Misschien is het wel heel erg tekenend dat we dat de laatste jaren weer met een rood potlood doen. Dat rood heeft namelijk iets betweterigs. Het rode potlood hanteren heeft iets corrigerends, terwijl het indrukken van knopjes nog de suggestie van kiezen in zich herbergde.

Allemaal heel relatief, daar ben ik me van bewust, maar wat ik wil zeggen is dat ik meer en meer de mentaliteit van het rode potlood in onze maatschappij zie. Kiezen is steeds meer gebaseerd op correctie en oppervlakkigheid en steeds minder op overtuiging en inhoud. Opgeteld bij mijn inschatting dat de keuzevrijheid van velen vandaag de dag niet veel verder gaat dan de knopjes op de afstandsbediening van de tv, dan stemt dat verdrietig. En daar krijg je soms zelfs een houten kop van. Met dank aan Floor Hermans.