Koen…

Een week geleden was ik aanwezig bij een lezing van Koen Versleijen. Hij sprak voor een dertigtal collega’s van de gemeente Horst aan de Maas over het syndroom van Usher. Dat is een zeldzame aandoening waardoor Koen ooit compleet blind zal zijn. Hij liet ons een simulatiebril opzetten, waardoor je kon zien, wat hij op dat moment nog zag. Ik keek erdoor en verbaasde me erover hoe weinig dat was. Hoezo bíjna blind…

Koen vertelde dat Usher jaren geleden heel geleidelijk was begonnen. Zijn gezichtsvermogen was met tussenpozen steeds verder achteruit gegaan en was nu in een fase dat hij nauwelijks nog wat zag. Compléte blindheid kon nog jaren op zich laten wachten, maar zou ook een dag later werkelijkheid kunnen zijn. Het was onder andere deze geleidelijkheid en onvoorspelbaarheid, vertelde Koen, die hem een tijd geleden in een zware depressie deed belanden. Eén specifieke gebeurtenis in zijn leven was daar indirect mede oorzaak van. En werd uiteindelijk ook zijn redding.

Zijn dochter werd twee jaar geleden geboren. Voor zienden al een levensveranderende gebeurtenis, maar voor iemand die weet dat hij zijn dochter misschien later letterlijk niet ziet opgroeien, is het helemaal een confronterende samenloop van omstandigheden. Waar het krijgen van kinderen een hele bewuste keuze was, sloegen bij Koen na haar geboorte enorme twijfels toe. Twijfels die leiden tot een hele diepe depressie, waarbij zelfs op enig moment een gedwongen opname nodig was.

Wat hij vertelde maakte indruk op me. Het syndroom van Usher was weliswaar de rode draad van zijn verhaal, maar tussen de regels door hoorde ik vooral iemand spreken die in een aantal jaren zijn hele leven tot in de diepste kern had zien veranderen. Die tot zijn 25-ste nog niet wist dat hij Usher had. Die na de diagnose heel lang z’n leven vóór Usher wilde blijven leven, maar telkens opnieuw moest constateren dat er daar wéér een stukje van werd afgenomen. 

Koen vertelde er over, met een bewonderenswaardige rust en eerlijkheid, kenmerkend voor mensen die weten waar ze het over hebben. Die tegelijk ook weten dat de onvoorspelbaarheid in het leven blijft. Die weten dat je eigenlijk niets helemaal zeker kunt weten, en daar vervolgens een soort van vrede mee hebben. Of eigenlijk, die vrede omzetten in een verhaal met een doorleefde, diepere inhoud die zoveel meer is dan het syndroom van Usher.

Koen wandelt nu met zijn dochtertje door Horst. Waar hij eerst het centrum meed, omdat er vanuit terrassen weleens nare dingen naar hem werden geroepen, of dat hij op straat bespuugd werd, loopt hij nu weer over het Wilhelminaplein. Met zijn peuterdochter van twee aan een soort van riempje, zelfverzekerd een blindegeleidestok hanterend, die de tweejarige hem vaak thuis al aanreikt. Een bijzonder beeld. Een krachtig beeld. Zeker, Koen had het graag anders gezien, maar nu het is zoals het is, kan hij er op een andere manier naar kijken. Accepteren? Nee. Aanvaarden? Ja. En dat laat hij ons op een indrukwekkende manier zien en horen. 

Alles voltrekt zich min of meer geleidelijk en is in zekere mate onvoorspelbaar. Maar als over een aantal jaren Koen helemaal blind is, dan heeft hij niet alleen zijn dochter een hele belangrijke levensles meegegeven: Ook al gaan dingen niet zoals ze zouden moeten gaan, dan gaan ze toch. In het begin misschien aan een riempje omdat het niet anders kan. Maar later -juist daardoor- zelfstandiger en wijzer. Juist daardoor zich terdege bewust van de kracht die Koen haar én ons in het leven meegeeft.

Als je de kans krijgt om een lezing van Koen bij te wonen, doe het dan! Voor iemand die (bijna) niets meer ziet, ziet hij de dingen namelijk heel scherp. Niet omdat hij het allemaal heel zeker weet, maar juist omdát hij weet dat het allemaal niet zeker is. Die juist daarom als geen ander  het verschil tussen accepteren en aanvaarden kan uitleggen. Waardevol. Koen? Doen!