Himmelhoch jauchzend…

Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt. Een zin die me te binnen schiet, nu ik mijn gedachten laat gaan over de tegenstrijdigheid in het leven. Momenten van geluk, die alleen maar lijken te bestaan, bij de gratie van momenten van ellende. Of, omgedraaid, ellende en wanhoop die je alleen maar kunt verdragen, wanneer je ook oog houdt voor de mooie en waardevolle dingen die je overkomen. Maar dat is niet altijd even makkelijk. Zeker wanneer de optelsom van negatieve gebeurtenissen steeds verder van het positieve lijkt af te drijven.

De laatste weken beleef ik zo’n periode. Niet zozeer met mezelf als middelpunt, maar de aanleiding is iemand uit mijn directe omgeving. Hoop en vrees hebben elkaar herhaaldelijk afgewisseld. Om uiteindelijk te belanden in het nu, met bange vermoedens voor de toekomst. Die vrees zorgt bij direct betrokkenen om heel verschillende en meestal onbenoemde redenen voor een scala aan emoties. Boosheid, zorgzaamheid, verdriet, gelatenheid enzovoorts. Soms zo vanzelfsprekend, die gevoelens, maar niet altijd voor de hand liggend. Ja, zelfs soms onbedoeld, ongemakkelijk of onbegrepen confronterend.

Vervangende emoties heb ik ze pasgeleden genoemd, toen we het er over hadden in kleine kring. Vervangend, omdat de echte emoties zo dicht tegen de kern van het bestaan aan liggen, dat ze bijna niet bespreekbaar zijn. Je staat er niet bij stil dat elke dag een beetje sterven is. Die ene zekerheid in het leven benoem je alleen als je er direct of indirect mee in aanraking komt. Of denkt te komen. En dan nog maar met de grootste terughoudendheid. En dus vaak grenzend aan stilte. Ook omdat we liever ‘jauchzend’ zijn dan ‘betrübt’.

Zondagmorgen heb ik vijf tabletjes gehaald bij de dienstapotheek in Venlo. Vijf tabletjes, waarvoor gisteren, op zaterdag, veel mensen zijn benaderd, die er ieder op hun eigen manier bij betrokken raakten. Vijf tabletjes waarmee de komende vijf dagen het midden gewaarborgd lijkt tussen ‘himmelhoch jauchzend’ en ‘zum Tode betrübt’. Zodat op de zesde dag alles volgens de eerder afgesproken schijnzekerheid kan gaan verlopen en de zevende dag weer rust brengt. Hopelijk.

‘Is dit nou later?’ hoor ik Stef Bos indringend zingen door mijn koptelefoon. ‘Is dit nou later? Een diploma vol met leugens, waarop staat dat je de waarheid kent? Ik snap geen donder van het leven, ik weet nog steeds niet wie ik ben. Is dit nou later?’. Muziek. Die direct toegang heeft tot welke emotie dan ook. Ik laat het liedje binnenkomen. Krijg een beeld bij de zin ‘Mama, mag het licht aan op de gang’ en ben daarna even stil.

Himmelhoch jauchzend, zum Tode betrübt. Daar begon het mee. En daar wil ik ook mee afsluiten. Verrast lees ik de context van deze regels, die in 1787 al door Johan Wolfgang von Goethe zijn opgeschreven. Tweehonderdachtentwintig jaar geleden al! Daar vallen vijf tabletjes en één vrije zaterdag compleet bij in het niet. Zeker als ik ‘in gedachten verzonken’ en ‘liefhebbend’ er in teruglees. Fijne zondag nog.

Freudvoll
Und leidvoll,
Gedankenvoll sein,
Hangen
Und bangen
in schwebender Pein,
Himmelhoch jauchzend,
zum Tode betrübt –
Glücklich allein
Ist die Seele, die liebt.

Johann Wolfgang von Goethe