Afstand…

Buiten waait het en is het koud. Maar binnen bij Passi, met een verse gemberthee met honing, is het goed vol te houden. Mijn blik valt op het informatiebord voor het gemeentehuis. Ik zie dat er nog steeds met 16 A3-vellen één geheel wordt gesuggereerd. Vier bij vier verdeeld over het grote vlak staat daarop de informatie van de gemeenteraad. In de gemeentelijke huisstijl. Van een afstand lijkt dat één geheel, maar als je dichterbij komt, kun je de 16-deling goed zien. En als je het weet, zie je dat ook van een grotere afstand. Bovendien ben ik een beetje bevooroordeeld…

Het is nu bijna anderhalf jaar geleden dat ik er zelf werkte. Mei 2024 heb ik besloten om wat anders te gaan doen. Op een paar maanden na was ik op dat moment 40 jaar ambtenaar. Zo’n 32 jaar voor de gemeente Horst aan de Maas. Allerlei herinneringen komen boven. Dat gaat heel prima, op een afstandje, lekker warm binnen bij een gemberthee met honing. 

Die 16-deling heb ik zelf ooit bedacht om op een relatief makkelijke manier de agenda van een volgende gemeenteraadsvergadering fysiek aan de buitenwacht te tonen. Door die agenda groot op twee A3 vellen uit te printen, hoefde je buiten maar twee vellen van de 16 te verwisselen om weer actueel te zijn. Met behoud van de huisstijl uitstraling van het grotere geheel. Ik denk dat we dat toen duurzamer vonden bij communicatie. En blijkbaar vindt men dat nu nog steeds.

Ik moet denken aan andere momenten dat ik in het gemeentehuis bezig was. Met zaken waarvan ik meestal vond dat ze zinvol waren. Voor mijn collega’s, voor het college, voor de griffie en daarmee, indirect, dus ook voor de gemeenteraad. Maar bovenal, zinvol voor de inwoners van Horst aan de Maas. En ik denk dat iedereen die er nu werkt, op een soortgelijke manier gemotiveerd is. Werken en het zo goed mogelijk willen doen voor méér dan 44.000 inwoners.

Laten we dat aantal inwoners voor het gemak eens indelen in drie groepen. De groep ‘eens’, de groep ‘oneens’ en de groep ‘ik denk nog even na’. Die drie groepen worden in de gemeenteraad vertegenwoordigd door negen partijen, heb ik net even opgezocht op de gemeentelijke website. Dat waren er in mijn begintijd bij de gemeente een stuk minder, maar het is niet alleen in Horst aan de Maas zo, dat de democratie tegenwoordig wat aan versplintering onderhevig is.

‘De wereld verandert snel en dus moeten we mee veranderen’. Je hoort het vaak binnen organisaties. En dat was binnen de gemeentelijke organisatie ook zo. Met als gevolg dat er regelmatig ‘meeverandert’ moest worden. Veranderingen, waarvan sommigen heel enthousiast werden, anderen -zachtgezegd- wat minder en weer anderen ‘het eerst wel even wilden aanzien’. Ook daar zag je grofweg een driedeling. Maar hoe dan ook, zo groeiden we met z’n allen steeds mee met de veranderende wereld buiten het gemeentehuis. Vaak in tijdsperiodes van vier jaar.

Ook de gemeenteraad veranderde zo mee. Ondertussen dus naar negen partijen. Niet iedereen zal er even geïnteresseerd in zijn, maar voor diegene die zich nu afvraagt welke partijen dat dan zijn, hier komen ze. Vur iederien (6 zetels), Essentie (5 zetels), D66-GroenLinks (4 zetels), PvdA (4 zetels), Perspectief Horst aan de Maas (2 zetels), VVD (2 zetels), BVH (2 zetels), Hart voor Horst aan de Maas (1 zetel), Doen! (1 zetel). In totaal 27 raadsleden. Een mooi aantal, goed deelbaar door negen. Of door drie. Gewoon, voor het gemak even, want daar heb je in de praktijk natuurlijk helemaal niks aan. 

Ik merk dat ik, sinds ik er niet meer werk, de gemeentepolitiek niet meer zo intensief volg. Maar zo nu en dan lees ik uit nieuwsgierigheid nog wat social mediaberichten die deze of gene vanuit zijn of haar partij wereldkundig maakt. Of ik kijk live een keer mee naar een gemeenteraadsvergadering. En ik krijg nog altijd elke donderdag de nieuwsbrief van de gemeente. Jawel. Nog steeds in de vormgeving die ik toen zelf mee heb mogen ontwerpen.

Maar nu, op afstand en met een geurende gemberthee met honing voor mijn neus, kan ik het vanuit de grond van mijn hart zeggen: ik benijd de gemeenteraadsleden niet en tegelijk bewonder ik hun inzet. Omdat ik ervan uitga dat ook zij het voor de inwoners van Horst aan de Maas zo goed mogelijk willen doen. 

Maar ja, met negen partijen… Sommige zetten zich vooral in voor de groep ‘eens’, andere partijen halen hun voordeel vooral bij de groep ‘oneens’. Terwijl ze eigenlijk allemaal veel beter te rade zouden kunnen gaan bij de groep ‘ik denk er nog even over na’. Want die groep wordt steeds kleiner omdat de ‘eens’- en ‘oneens’-groep evenredig hard groeit. Zeker nu de verkiezingen er weer aankomen. Landelijk op 29 oktober aanstaande en volgend jaar, 18  maart in de gemeente. De wereld verandert? Ik denk er nog even over na…

Een trieste houten kop

Een heel triest kijkend kunstwerk, vorige week in de woonboerderij van kunstenaar Floor Hermans in Meerlo. Eigenlijk niet meer dan een grote houten kop op een sokkel. Maar wel een kop die een droevigheid uitstraalde die zijn weerga niet kende. Zo droevig dat ik er alleen al om die reden een foto van heb gemaakt. Het was een treurigheid die op het eerste oog in schril contrast stond met het andere werk van de kunstenaar. Indrukwekkende naakttekeningen van weelderige en wulpse vrouwen, die in niets aan de verbeelding overlatende poses, model hadden gestaan voor de kunstenaar. Of toch in ieder geval in de fantasie van de kunstenaar hun losbandige leven hadden geleefd. Mocht dat laatste het geval zijn geweest, en hij niet live van die schoonheid heeft genoten, dan doet dat niets af aan de zeggingskracht van de tekeningen, maar dat maakt de trieste blik van de houten kop wel weer wat begrijpelijker. Ik ken Floor Hermans verder niet, maar ik bewonder nu al de onmiskenbare veelzijdigheid van zijn emotionele vertalingen in beeld en vorm.

Een lange inleiding om toch weer terug te keren bij die trieste houten kop. Of eigenlijk bij de treurige uitstraling ervan. Want daarmee kom ik, bij waar ik het eigenlijk over wil hebben in deze column. Over het feit namelijk, dat ik die treurigheid op het moment dat ik het beeld zag, in mijn gedachten meteen koppelde aan de komende verkiezingen op 12 september.

Of eigenlijk niet de verkiezingen zelf, maar de in mijn ogen beschamende aanloop er naar toe, op onze nationale tv-stations. Commercieel of publiek, het maakt niet uit. Formats van tv-uitzendingen kunnen wat verschillend zijn maar in essentie zijn het steevast politieke kopstukken die elkaars ongelijk staan aan te tonen. Alles binnen de randvoorwaarden van het programmaformat uiteraard. Daarin hoeft een argument namelijk niet persé waar of goed onderbouwd te zijn, als de lengte ervan in seconden maar klopt.

Alleen dan kan men elkaar goed getimed van leugens betichtten om vervolgens -en dat is volgens mij redelijk nieuw- een dag later al openlijk hun ongelijk te erkennen. De uitlating, door hun politieke tegenstander een dag eerder als leugen gekwalificeerd, wordt dan als vergissing bestempeld. Kijk mij eens groothartig mijn eigen fouten toegeven. Niets menselijks is mij vreemd. Ziet u wel?
Maar een dag later als lijsttrekkers weer net zo vrolijk elkaar af staan troeven in quasi overtuigende verontwaardiging bij opnieuw een ‘meningvormend’ debat. Nou doet u het wèèr!

In de Limburger vandaag staat een politieke prent van Tom Janssen. Met het onschuldige beeld van touwtjespringen fileert hij de materie feilloos. De ene kant van het springtouw is in handen van de media terwijl het andere einde door de peilingen wordt gehanteerd. Zij laten het touw met zichtbaar plezier draaien terwijl drie politici, wat verbeten kijkend, maar netzogoed netjes springen op de maat. Want niemand wil uiteraard als eerste afgaan.

Dat stemt me dus treurig. Maar op de een of andere manier kan ik het de politici niet eens echt kwalijk nemen. Het is een oud democratisch principe dat zij geacht worden te doen wat wij willen. Zij handelen elke vier jaar op basis van de knopjes die wij vroeger in de stemhokjes op de stemkastjes indrukten.

Misschien is het wel heel erg tekenend dat we dat de laatste jaren weer met een rood potlood doen. Dat rood heeft namelijk iets betweterigs. Het rode potlood hanteren heeft iets corrigerends, terwijl het indrukken van knopjes nog de suggestie van kiezen in zich herbergde.

Allemaal heel relatief, daar ben ik me van bewust, maar wat ik wil zeggen is dat ik meer en meer de mentaliteit van het rode potlood in onze maatschappij zie. Kiezen is steeds meer gebaseerd op correctie en oppervlakkigheid en steeds minder op overtuiging en inhoud. Opgeteld bij mijn inschatting dat de keuzevrijheid van velen vandaag de dag niet veel verder gaat dan de knopjes op de afstandsbediening van de tv, dan stemt dat verdrietig. En daar krijg je soms zelfs een houten kop van. Met dank aan Floor Hermans.