Afgelopen zaterdag regende en waaide het voor het eerst na een lange periode van zon en warmte. Ja, het was al wel een paar dagen officieel herfst, maar het duurde even voordat het zichtbaar en voelbaar werd. De regen zaterdag maakte duidelijk dat het weer gaat veranderen. We gaan richting winter en de herfst leek meteen te beginnen om ons dat nat, winderig en koud duidelijk te maken. Afgelopen zaterdag kregen we daar alvast een voorproefje van.
Nu is het woensdag. Vandaag was het wat minder kil en grijs. Toen ik begon aan dit verhaal, was het zondagmiddag en het was droog buiten. Ik keek door het raam en zag dat het platte dak van onze aanbouw al op plekken begon op te drogen. Voor een deel kwam dat door de wind, maar ook de zon hielp zondagmiddag bij vlagen ijverig mee aan het opdrogen van het dak.
Een samenspel van de natuur. In gedachten zag ik het voor me: Het water op het dak verdampt, wordt meegevoerd door de wind om op een andere plek bij elkaar te komen in wolken. Wolken, die door dezelfde wind vooruit worden geblazen, naar plekken waar ze worden opgewacht door de zon. Daar stapelen ze zich op, verkleuren vóór de zon van wit naar grijs, en langzaamaan herhaalt zich wat eerder op een andere plek gebeurde. Steeds opnieuw. De cyclus van de regen.
Zou daar een onderwerp in zitten voor de herdenkingsbijeenkomst, mijmerde ik wat voor me uit.
Een kroon van gele blaadjes bracht mijn gedachten terug bij het drogende dak.
Zondag deed z’n naam eer aan. De zon scheen nog steeds. In het restant van het regenwater op het platte dak had zich bij de afvoer een krans van kleine gele blaadjes verzameld. Ze waren meegenomen door de regen van een dag eerder. Het stromende regenwater had de blaadjes achtergelaten toen het zijn eigen weg vervolgde naar een ander deel van het dak. Lager gelegen op een al langer bestaande aanbouw.
Die aanbouw is dicht begroeid met levend groen. Klimop die zich in de loop van de tijd rondom ontfermd heeft over de randen van het oude dak. In de weg omhoog heeft de klimop de afvoerpijp bedekt die het regenwater afvoert, naar wéér een andere plek, richting een druivenstruik.
De klimop en de druivenstruik zijn in elkaar verweven en samen geworteld in de aarde.
Gezamenlijk met al het andere groen vormt het een derde bron, naast wind en zon, die het regenwater opneemt. Zo wordt niet alleen voor regen maar ook voor nieuw leven gezorgd.
Ik zag het jonge groen naast de al wat verkleurende bladeren. De herfst laat onmiskenbaar zijn sporen na en vertelt in kleuren zijn verhaal. Veranderende kleuren in de herfst zijn een teken van verval en sterfte, maar het zijn tegelijkertijd ook kleuren die het moois aankondigen dat nog gaat komen. In die zin is de herfst ook de opmaat naar nieuw leven.
Wat leek de herfst nog ver weg, toen de zon nog volop scheen, in de lente en in de zomer. Toen ik zondagmiddag naar de gele blaadjes bij de afvoer keek moest ik er aan denken. Aan de herfst en aan de regen van een dag eerder. Aan hoe ook regen de kleur van dingen bepaald. En hoe mooi eigenlijk de samenloop van de dingen is. Een gele kroon van blaadjes, verzameld en netjes bij elkaar uitgekomen. Eensgezind geel in de herfst, nadat ze samen groen waren in de lente. Kleuren die veranderen. Herfst wordt, na de winter, onherroepelijk weer lente.
Het was ook lente toen mijn zus op 11 mei 2016 in het hospice werd opgenomen. Die middag regende het licht. Vanuit haar kamer zag zij het rode pad in de pas aangelegde tuin donkerder kleuren door de regen die op de stenen viel. Regen die ook viel op de bruine aarde, waar een groene waas overheen lag van opkomend gras. Zij was een van de eerste gasten van Hospice Doevenbos. Twee dagen verbleef ze er in haar laatste levende lente. De herfst van dat jaar kleurde anders dan de jaren daarvoor. De winter die volgde was kouder. Maar het werd ook weer lente en de kleurige vlinders in de zomer vertelden toch weer haar verhaal. De cyclus van de seizoenen.
De herfst vertelt in kleuren over leven en dood. Groen wordt rood, bruin en geel. Ik kijk opnieuw naar de gele blaadjes, die bij elkaar een kroon vormen. Ze maken zich op om straks door de wind te worden meegedragen naar nieuwe plekken. Dat blijft zo gaan, tot de aarde ze daar verwelkomd, zodat ze samen voor nieuw leven kunnen zorgen. Een kroon op hun werk.
Ook dáárvoor is de herfst. Opmaat voor nieuw leven. En daarom een terecht thema van deze herdenkingsbijeenkomst. U heeft in de lente of in de zomer afscheid moeten nemen van iemand die u lief was. Toen dacht u misschien nog niet aan de herfst. Toch is dit voor u de eerste herfst die anders wordt. Straks een winter die misschien kouder aanvoelt. Maar ook nu geldt dat het opnieuw lente wordt. En wéér zomer. De kleuren gaan weer spreken. Zelfs als alles grijs en koud is, krijgt het leven straks toch weer kleur en warmte. Het is de cyclus van het leven. Een kroon van gele blaadjes is er de stille getuige van.
Geert van den Munckhof 