Bedachtzaam kijk ik naar buiten. Een column voor de maandelijkse radiorubriek Wört. Waar moet die over gaan. Als altijd laat ik het op de dag zelf aankomen. De krant van zaterdag en soms datgene wat me van de dagen daarvoor nog is bij gebleven. En dan denk ik bijvoorbeeld aan Tim Hofman, die met zijn YouTube-documentaire ‘Terug naar je eige land’ nogal wat los lijkt te maken. Ook de Limburger vanochtend heeft er een artikel over met de kop: Kind met camera geeft ongemak’. De Volkskrant kopt ‘Den Haag voelt de kracht van een jongen als Nemr’.
Vanmiddag heb ik de docu van Tim Hofman bekeken. Die duurt iets meer dan een uur en is zeker de moeite van het kijken waard. Nog even afgezien van de inhoud maar vooral om te beseffen dat we met z’n allen de weg een beetje kwijt zijn. En dat verdwaald zijn is misschien nog tot dáár aan toe, maar we lijken ook gestopt met het zoeken naar de juiste route. Terwijl ik naar buiten kijk, denk ik daar wat verder over na. Komt het misschien, vraag ik me af, omdat we juist met teveel tegelijk weten wat de juiste route is en brengen we elkaar juist dáárdoor in een soort voortdurende staat van verwarring en berusting.
Vanmorgen de column van Johan van de Beek in de Limburger gelezen. Hij haalt hoogleraar Tom Nichols aan, die in zijn boek ‘The Death of Expertise’ een belangrijke verschuiving constateert. Vroeger, zo schrijft Nichols, zag je dat meningen van mensen met expertise op een bepaald vakgebied meer gewicht in de schaal legden dan meningen van mensen die die kennis niet hadden. Tegenwoordig is dat niet meer zo. Een bewering van een expert wordt vandaag de dag vaak uitgelegd als, ik citeer: ‘een poging om een dialoog te verstoren die nodig is in een ‘echte’ democratie’.
De dialoog in dit geval is begonnen met een door de camera vastgelegde YouTube-docu. De nu negenjarige Nemr hanteert op enig moment de microfoon en zet, samen met Tim Hofman, politici in de Tweede kamer voor het blok. De democratie reageert vervolgens massaal. De teller van de petitie tegen het huidige kinderpardon loopt nog steeds op. Toen ik een uur geleden zelf tekende, waren het er 171.244. Nu, een klein uur later, zijn het er al 1500 meer: 172.755.
Ik heb wel even geaarzeld om te tekenen. Vooral om datgene wat Johan van de Beek in zijn column beschrijft over democratie. Hij schrijft wat democratie betekent; gelijke rechten voor allen. Het betekent niet: alle meningen zijn gelijk. Zonder experts is iedereen expert, lees ik in zijn column. En dat is nu juist het gevoel dat me een moment weerhield om de petitie te tekenen. Weet ik voldoende van het onderwerp, vroeg ik me af, om het eens te zijn met die 170.000 anderen. Zijn onze meningen met het zetten van de handtekening daarmee allemaal gelijk? Willen we allemaal die 400 kinderen in Nederland houden, met alle consequenties van dien? En hoe verhoudt zich dat bijvoorbeeld tot de onwil die je plaatselijk aantreft als het gaat om huisvesting van asielzoekers in je eigen dorp of straat?
Of zetten we de handtekening uit onvrede over hele andere zaken en alleen maar om op afstand nu een keer ‘onze eigen stem’ in de Tweede Kamer te laten horen, middels dat burgerinitiatief. Reageert de emotie dan niet teveel over het verstand? Zijn we daarmee ineens allemaal experts op het gebied van vluchtelingenbeleid en kinderpardon? Ik heb in dat opzicht best veel moeite met het meeroepen met de massa. Hoewel 170.000 op meer dan 17 miljoen inwoners misschien niet eens de massa is. Maar goed, met dat argument zou je ook kunnen zeggen dat 400 op 17 miljoen heel weinig uitmaakt, dus waarom mogen ze niet blijven?
Ik heb mijn handtekening uiteindelijk wel gezet. Ik hoop dat Nemr in Nederland mag blijven en dat de drie kinderen en hun twee ouders, die al eerder naar de Oekraïne waren uitgezet, ook weer terug naar ons land mogen komen. Maar ik heb vooral getekend omdat ik hoop dat échte experts nog eens heel goed gaan nadenken, wat de beste oplossing is. En dat ze daarbij veel verder kijken dan de 400 kinderen waar het nu over gaat. Met dank aan Tim Hofman wens ik hen daarbij, uit de grond van mijn hart, heel veel wijsheid toe. Ze zullen het nodig hebben. En wij ook.
Audiobestand van column. Voorafgegaan door ‘Who are you now’ (Jodymoon) en afgesloten met ‘It’s not my name’ (TingTings)
Geert van den Munckhof 