Regenboog

Aan het eind ervan staat die. Aan het eind van de regenboog. De pot met het goud. Volgens Ierse overlevering daar bewaard op een voor mensen onbereikbare plek. Ooit zag ik een foto die was gemaakt op de dag van de begrafenis van een dierbare. Op de foto was de regenboog goed te zien. Alle kleuren, van rood tot het bijna onzichtbare ultraviolet. De fotograaf was een van de nabestaanden die duidelijk troost vond in het natuurverschijnsel. Alsof het zo moest zijn op die speciale dag.

Mooie gedachte vond ik dat. Om meer dan een reden. Vaak is het de aanwezigheid van de zon die op speciale dagen toegeschreven wordt aan hogere machten. Maar een regenboog als weerverschijnsel markeert ook mooie momenten. En feitelijk kunnen ze niet zonder elkaar, de regenboog en de zon. Die symboliek, dat vind ik mooi. Een regenboog is er, bij de gratie van zon en regen. Het verband ligt voor de hand.

Tik op Google regenboog in, en je vindt er duizenden. De een nog indrukwekkender dan de andere. De allermooiste vind ik die, die een begin en een eind hebben. Het schijnt dat de regenbogen het grootst zijn wanneer de zon het laagst staat. In de late middaguren dus, bij zon en regen, dan heb je de meeste kans op zo’n regenboog. Ik vermoed dat de foto die ik ooit zag ook in de late middag is gemaakt. Een prachtig plaatje, maar ik kan het niet meer terug vinden.

De foto van de uitvaart van Harry Mulish, in 2010, die laat Google me wel zien. Een mooi voorbeeld hoe indrukwekkend de combinatie regenboog en uitvaart is. Het moet de nabestaanden zeer hebben aangesproken dat in zekere zin die dag een kleurrijk pad naar de hemel werd getoond. Een pad naar een plek, op het eind van die regenboog, die onbereikbaar is voor ons mensen. In gedachten is de overledene daar waar de pot met goud staat. Je zou zelfs zijn of haar leven in symbolische zin als de pot met goud kunnen zien. Dat geeft troost. En meer dan dat.

Een regenboog met een begin en een eind, heeft in feite twee plekken waar de pot met goud kan staan. Je zou kunnen zeggen dat het er maar net aan ligt waar de uitvaartdienst gehouden wordt. Volgens overlevering ligt de onbereikbare plek weliswaar altijd aan de andere kant van waar jij staat, maar tegelijk kan het zomaar zijn dat aan dat einde een andere droevige familie haar overledene de laatste eer bewijst. Voor hen is waar jij staat het einde van de regenboog. In de wereld waar onze overledenen hopelijk vertoeven, is tijd en afstand geen item meer. Daar is hier. En hier is daar.

Het einde is tegelijk weer een begin. De regenboog laat de weg zien. De gouden herinnering aan hen die er niet meer zijn ligt niet op een voor ons mensen onbereikbare plek. Integendeel, de pot met goud staat daar waar wij staan. Het goud ligt voor het oprapen. Daarvoor moet het wel eerst even regenen. Maar altijd komt dan ook weer ooit de zon. En als een regenboog zon en regen aan elkaar knoopt, is daar de bevestiging dat het kleurrijke leven doorleeft op alle plekken waar zon en regen elkaar ontmoeten. En het mooie is dat ook zonder zon en regen de kleuren altijd blijven. Zelfs de kleuren die nagenoeg onzichtbaar zijn. En dat is goud waard. Potten vol.

Column live voorgelezen op zaterdag 4 november 2017 in het radioprogramma Wiekentpraot. Muziek vooraf van Ellen ten Damme (‘Het regende zon’) en na de column van Mark Lotterman (‘It ain’t only sorrow that makes one cry’). Column begint op 3:20.