De rek is eruit. Heel langzaam ontstaan maar het is onmiskenbaar. Wat door momenten in een gezamenlijk leven van broers en zussen tot een onbreekbare band lijkt te zijn gesmeed, wordt door diezelfde tijd stukje bij beetje aangevreten. Het begint met hele kleine scheurtjes. Goed te overzien en nauwelijks van invloed op de gehechtheid aan elkaar. Toch?
Zo lijkt het. Maar als het er meer worden of de scheurtjes worden groter, dan lopen ze soms ongemerkt in elkaar over. Ze worden breder en onoverzichtelijker. Waar kwam dat ene scheurtje ook alweer vandaan en waardoor is de afstand nu ineens zo groot geworden? Als die zometeen gaat raken aan die barst daar, dan… Ach, dat zal toch niet? Zo’n ijzersterk verbond, ooit onuitgesproken en vaak zelfs hardop benoemd, daar zal toch niet de klad in komen?
Jawel. Want de rek gaat eruit. De elasticiteit, die ons steeds opnieuw naar elkaar toe trekt, wordt minder. Wat uiteindelijk overblijft is enkel touw. Stug en schurend. Dus ook daar komen rafels aan. Het verbindt ons nog maar dat is van een andere orde. De vanzelfsprekendheid ontbreekt. Als het laatste eindje uit de handen glipt, of min of meer bewust wordt losgelaten, dan is zelfs naar elkaar toetrekken geen optie meer.
Hoe het komt dat de rek verdwijnt? Waarom dat laatste eindje touw -wat ons nu nog bindt- uit de handen glipt? Ik weet het niet. Ontwikkelingen. Keuzes. Tegengestelde krachten. Een combinatie van factoren? Dingen gaan zoals ze gaan? Het kan allemaal zomaar zijn.
Maar is het onherroepelijk, vraag ik me nu vooral af. Of is er een mogelijkheid van ‘nieuwe elastiek’? Een vernieuwde band? Durven we dan wèl te erkennen dat rek van twee kanten komt? En dat daar waar de één trekt, de ander misschien eerst even wat moet laten vieren, voordat definitief wordt losgelaten? Dat het zelfs pijn kan doen als dat in één keer eenzijdig gebeurt…
Hoe dan ook, de rek is er nu uit. Te vaak en te veel gespannen. Te weinig gevierd of te veel laten vieren. Door overmacht. Door onmacht. Wat dan ook. Misschien knopen we straks nog wel wat eindjes aan elkaar. Of leggen we hier en daar een noodverband. Maar de familieband van toen? Nee, die band is weg. Kort nadat het elastiek mijn handen striemde, vroeg ik me af hoe die eigenlijk ook alweer was…
Geert van den Munckhof 